Od autora
itam wszystkich, którzy celowo lub zupełnie przypadkiem zawitali na mojej witrynie poświęconej historii miejscowości położonych na terenie Wysoczyzny Elbląskiej oraz pobrzeża Zalewu Wiślanego. Strona jest adresowana głównie do tych, którzy interesują się historią i etnografią tego regionu.Część z nas, w pewnym okresie swojego życia, zaczyna interesować przeszłość miejsca, w którym przyszło nam żyć. Szukamy wówczas odpowiedzi na wiele pytań, na przykład: Kto i jak żył tutaj przed nami? Jakie tradycje kultywował? Jakie niezwykłe wydarzenia miały tutaj miejsce? Wiedza na te tematy odeszła wraz z poprzednimi mieszkańcami tej ziemi, a z racji ideologiczno-politycznych została skazana na zapomnienie i przez dziesiątki lat była tematem tabu.
Na przestrzeni wieków żyło tutaj obok siebie wiele narodów oraz grup etnicznych. W ostatnim tysiącleciu na tereny dzisiejszego Elbląga i jego okolic przybyli Goci i Gepidowie, tutaj przez wieki zamieszkiwali Prusowie, Niemcy i Polacy, występował też etnos holenderski, angielski, szkocki, szwajcarski, żydowski... "gościli" tutaj Duńczycy, Szwedzi, Francuzi i Rosjanie. Znajomość historii i tradycji tych ziem, jest szczególnie ważna dla nas, pokolenia ludzi tutaj urodzonych. Trudno jest w krótkim czasie zaadaptować tak wiele różnorodnych tradycji przywiezionych na te tereny podczas ostatniej "wędrówki ludów" przez naszych dziadków i rodziców, którzy przybyli z różnych, tak bardzo odmiennych kulturowo, zakątków dawnej Rzeczpospolitej Polskiej. W 1947 roku w ramach akcji „Wisła" przesiedlono na północne obszary Łemków i Ukraińców, których znaczna część trafiła w rejon Elbląga. Dopełnieniem tego "miszmaszu" są grupy reemigrantów z Francji, a nawet z Mandżurii oraz Ameryki Łacińskiej. Nacjonalizm i wyznania religijne są nadal głównymi czynnikami spowalniającymi proces kształtowania się nowej społeczności regionalnej.
Chociaż obecna ludność tych terenów ma za sobą kilkadziesiąt lat "własnej" powojennej historii, to jednak potrzeba jeszcze wiele czasu zanim region wytworzy swoistą i rozpoznawalną kulturę.
[...] Proces integracji to tworzenie się grup jednolitego społeczeństwa, powstawanie nowych społeczności lokalnych [...] W procesie integracji powstają nowe więzi rodzinne, sąsiedzkie towarzyskie i organizacyjne z jednoczesnym zanikaniem różnic kulturowych. [...] Ludność przybyła na Ziemie Odzyskane [...] w początkowym okresie źle czuła się na nizinnym nadmorskim terenie. Dawne ich tradycje wypierane były przez intensywne oddziałujące wzory z zewnątrz przy pomocy radia, prasy a potem telewizji. Na zanikanie różnic kulturowych duży wpływ wywiera współistnienie w jednej miejscowości grup kontrastowo odmiennych.... Pisze Adelheid Chlebicka-Jeż, autorka wspomnień pt. "Galicjoki".
Po 1945 roku rozkwitła idea nowego początku, która odrzucała przeszłość i dawną kulturę regionu, nastąpiła też niemal całkowita wymiana jego mieszkańców. Jeszcze w niedalekiej przeszłości użycie dawnej nazwy - również tej wywodzącej się z rdzenia staropruskiego - wywoływało uczucia konsternacji, zgorszenia bądź oburzenia. Po otwarciu granic wzrosło zainteresowanie obecnych mieszkańców historią i kulturą tych ziem, a niemiecka ich przeszłość przestała być tematem tabu. Zaczęto przyznawać się do tradycji i mówić o tym, kim był Dorr, Pudor, Schichau czy Komnick. Coraz rzadziej używa się też terminu Ziemie Odzyskane (nazwa urzędowa powstała w 1945 roku), a w większości miast regionu zaprzestano obchodów ich "wyzwolenia". Trzeba jednak pamiętać, że niemal połowa spornych terenów (Die deutschen Ostgebiete) należało dawniej do Polski i zostały jej zabrane w wyniku rozbiorów.
Moje zainteresowanie historią regionu zrodziło się dawno, dawno temu ... Powoli poznawałem coraz więcej nowych faktów. Później pojawiło się pragnienie uporządkowania zdobytych informacji i podzielenia się nimi. Obecnie jest to możliwe dzięki Internetowi, za pośrednictwem tej witryny. Mam głęboką nadzieję, że zebranie w jednym miejscu - możliwie rzetelnych - informacji historycznych o regionie, umożliwi zainteresowanym oszczędzenie czasu w dotarciu do nich. Nie jest to jednak łatwe zadanie, ponieważ przeważająca część informacji znajduje się w opracowaniach niemieckich (problem z ich pozyskiwaniem i tłumaczeniem), które zawierają wiele ogólników, błędów faktograficznych i przekłamań. Polskich publikacji na ten temat jest jeszcze zbyt mało i stanowią często powielenie niemieckich - niekoniecznie wiarygodnych - źródeł. Po drugiej wojnie światowej historia Elbląga i regionu znana była jedynie z opracowań tutejszych badaczy niemieckich, reprezentujących często tendencyjne i nacjonalistyczne poglądy (np. Edward Carstenn). Zmiana tego stanu rzeczy nastąpiła na początku lat 60. XX w., kiedy rozpoczęły się polskie prace badawcze nad przeszłością regionu, publikowane na łamach "Rocznika Elbląskiego" oraz indywidualnych rozpraw. Zebrane materiały, przed publikacją, staram się poddawać dogłębnej analizie. Niestety bardzo często natrafiam na trudne lub niemożliwe do zweryfikowania rozbieżności w datach lub faktach.
Strona zawiera lub będzie zawierać (mam taką nadzieję) sporą ilość relacji i zapisów o charakterze wspomnieniowym, do których należy zachować dystans. Bowiem mogą występować w nich przeinaczenia i nieścisłości, które wynikają z upływu czasu i zawodności ludzkiej pamięci, często subiektywnej oceny faktów, czy też uwarunkowań środowiskowych i społecznych. Historia jest widziana oczami autorów wspomnień. Chociaż źródła te nie mogą zastąpić opracowań historycznych, są dla mnie bardzo pomocne i niezwykle wartościowe.
Witryna ma mieć profil historyczny (piszę to na początku 2012 roku) w szeroko pojętym tego słowa znaczeniu. Mają się tu znajdować informacje dotyczące historii poszczególnych miejscowości, m.in. zbiór starych map, spora ilość fotografii i grafik ukazujących lata minione, ale również wykonane współcześnie zdjęcia miejsc i budowli o znaczeniu historycznym.
Jestem ciągle w trakcie zbierania kolejnych materiałów, więc co pewien czas witryna będzie aktualizowana i poprawiana. Informacje o każdym uaktualnieniu będą umieszczane poniżej w dziale "Ostatnio dodane...". Przepraszam za ewentualne nieścisłości i potknięcia faktograficzne oraz językowe. Zapraszam do odwiedzania www.historia-wyzynaelblaska.pl.
Ta Ziemia zasługuje na to by znać jej bogatą historię!
Wiesław Kaliszuk
Autor dołożył wszelkich możliwych starań, aby prezentowane treści nie naruszały praw osób trzecich, w tym praw autorskich. Na stronie są wykorzystane reprodukcje cyfrowe grafik i zdjęć będących w domenie publicznej. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości proszę o kontakt na podany poniżej adres:
Otrzymuję wiele zapytań o informacje genealogiczne. Jednak nie zajmuję się poszukiwaniami przodków. Osoby zainteresowane odsyłam do profesjonalnych genealogów.
Uwaga: Włączony AdBlocker, lub inny program tego typu, może blokować wyświetlanie niektórych obrazów!
Jeżeli z jakiegoś powodu w Twojej przeglądarce jest wyłączona obsługa JavaScrip, treść lub niektóre funkcje strony mogą być ograniczone lub niedostępne.
W tym dziale znajdują się linki do nowo dodanych oraz aktualizowanych tematów.
Serdecznie zapraszam do ich odwiedzania.
(Uwaga: Przed każdym ponownym odwiedzeniem danego tematu, aby aktualizacja była widoczna, należy koniecznie odświeżyć stronę).
W przygotowaniu jest e-book w formatach PDF i EPUB oraz płyta DVD, które powstają na bazie historia-wyzynaelblaska.pl. Data publikacji w bliżej nieokreślonym czasie.
Aktualizacja z dnia 27.02.2023 r., w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 25.08.2022 r.,w dziale Tematy różne:
Aktualizacja z dnia 15.03.2022 r., w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 27.12.2021 r.,w dziale Tematy różne:
Aktualizacja z dnia 06.12.2020 r., w dziale Miejscowości:
Dodano nowy temat w dniu 08.08.2020 r., w dziale Tematy różne:
Aktualizacja z dnia 04.08.2020 r., w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 11.07.2020 r., w dziale Tematy różne:
Aktualizacja z dnia 04.05.2020 r., w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 04.05.2020 r., w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 04.05.2020 r., w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 20.04.2020 r., w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 14.04.2020 r., w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 14.04.2020 r., w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 21.03.2020 r., w dziale Pobliskie miasta:
Aktualizacja z dnia 21.03.2020 r., w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 29.02.2020 r.,w dziale Tematy różne:
Aktualizacja z dnia 25.05.2019 r.,w dziale Tematy różne:
Aktualizacja z dnia 28.07.2018 r.,w dziale Tematy różne:
Aktualizacja z dnia 07.05.2018 r., w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 18.03.2018 r.,w dziale Miejscowości/ Pobliskie miasta:
Dodano dnia 14.03.2018 r., w dziale Miejscowości:
Dodano dnia 12.03.2018 r., w dziale Miejscowości:
Dodano dnia 19.02.2018 r., w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 22.01.2018 r., w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 08.01.2018 r.,w dziale Tematy różne:
Dodano dnia 22.11.2017 r., w dziale Miejscowości:
Dodano dnia 10.11.2017 r., w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 02.10.2017 r., w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 23.08.2017 r.,w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 26.07.2017 r.,w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 27.06.2017 r.,w dziale Tematy różne:
Dodano dnia 16.06.2017 r., w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 09.06.2017 r., w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 20.03.2017 r., w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 17.03.2017 r.,w dziale Tematy różne:
Dodano dnia 27.12.2016 r.,w dziale Wspomnienia:
(Idąc śladami mojego dzieciństwa - podróż do Prus Wschodnich)
Aktualizacja z dnia 27.11.2016 r.,w dziale Galeria:
Aktualizacja z dnia 10.11.2016 r.,w dziale Tematy różne:
Aktualizacja z dnia 10.11.2016 r., w dziale Miejscowości:
Dodano dnia 25.07.2016 r., w dziale Miejscowości:
Dodano dnia 26.06.2016 r., w dziale Tematy różne:
Dodano dnia 24.04.2016 r.,w dziale Wspomnienia:
Aleksander Ekielski - Wspomnienia z podróży z Elbląga do Awinionu, odbytej w roku 1831. (Urywek z pamiętnika) kapitana artylerii Aleksandra Ekielskiego (*1806, †1858) uczestnika powstania listopadowego, który po jego upadku był internowany przez pięć tygodni na terytorium zaboru pruskiego, w Elblągu bądź jego okolicach. Mieszkał w Bielniku i Dąbrowie. Relacja z pobytu w Malborku.
Stanisław Tarnowski - Stanisława Tarnowskiego podróż do Prus Królewskich. (Relacja z Elbląga)
Stanisław hrabia Tarnowski (*1837, †1917), przed laty uczestnik powstania styczniowego i więzień polityczny a potem jeden z przywódców konserwatystów galicyjskich („stańczyków"), odbył latem 1881 roku wakacyjną podróż na Pomorze Gdańskie. Powiśle i Warmię - czyli, jak sam to określił w swej relacji - do Prus Królewskich.
Aktualizacja z dnia 17.04.2016 r.,w dziale Tematy różne:
Aktualizacja z dnia 15.04.2016 r.,w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 03.04.2016 r.,w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 03.04.2016 r.,w dziale Tematy różne:
Aktualizacja z dnia 01.04.2016 r.,w dziale Tematy różne:
Aktualizacja z dnia 29.03.2016 r.,w dziale Tematy różne:
Aktualizacja z dnia 26.09.2015 r.,w dziale Tematy różne:
Aktualizacja z dnia 26.09.2015 r., w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 26.07.2015 r.,w dziale Tematy różne:
Aktualizacja z dnia 25.07.2015 r., w dziale Miejscowości:
Elbląg (Biblioteka)
Aktualizacja z dnia 23.07.2015 r., w dziale Miejscowości:
Elbląg (Drukarze elbląscy w latach 1558-1772)
Aktualizacja z dnia 19.07.2015 r.,w dziale Tematy różne:
Dodano dnia 25.06.2015 r.,w dziale Wspomnienia:
Tadeusz Żak - Drugie narodziny Elbląga w oczach lekarza
Aktualizacja z dnia 07.06.2015 r.,w dziale Tematy różne:
Aktualizacja z dnia 07.06.2015 r.,w dziale Tematy różne:
Aktualizacja z dnia 06.06.2015 r., w dziale Osoby związane z Elblągiem i Wysoczyzną:
Aktualizacja z dnia 30.05.2015 r.,w dziale Tematy różne:
Aktualizacja z dnia 04.05.2015 r.,w dziale Tematy różne:
Nazwy przejściowe/tymczasowe (Jezioro Druzno)
Aktualizacja z dnia 20.04.2015 r.,w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 30.03.2015 r.,w dziale Tematy różne:
Dodano dnia 08.03.2015 r.,w dziale Wspomnienia:
(Cytowane fragmenty wspomnień przenoszą czytelnika do Sztutowa z końca XVIII w.)
Aktualizacja z dnia 13.02.2015 r.,w dziale Tematy różne:
Aktualizacja z dnia 13.02.2015 r.,w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 09.02.2015 r.,w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 01.01.2015 r., w dziale Miejscowości:
Elbląg (Rozwój sportu w Elblągu z początkiem XX wieku)
Aktualizacja z dnia 22.11.2014 r.,w dziale Tematy różne:
Powstańcy listopadowi w Elblągu i okolicach (Pamiętnik Karola Glogera z pobytu na Żuławach w r. 1831)
Aktualizacja z dnia 14.11.2014 r.,w dziale Tematy różne:
Aktualizacja z dnia 02.11.2014 r.,w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 13.09.2014 r.,w dziale Tematy różne:
Aktualizacja z dnia 26.08.2014 r., w dziale Osoby związane z Elblągiem i Wysoczyzną:
Aktualizacja z dnia 01.08.2014 r., w dziale Tematy różne:
Aktualizacja z dnia 20.05.2014 r., w dziale Osoby związane z Elblągiem i Wysoczyzną:
Aktualizacja z dnia 14.05.2014 r.,w dziale Miejscowości:
Elbląg (Miasto hanzeatyckie)
Aktualizacja z dnia 12.05.2014 r.,w dziale Tematy różne:
Aktualizacja z dnia 24.03.2014 r., w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 15.03.2014 r.,w dziale Stare mapy:
Elbing 1753 (Mapa geographica trium Insularum in Prussia, quae Poloniarum Regi serenissimo paret, accurat., in qua Gedanensis emporii longitudo ac gradus et 2l minuta ab Insula Ferro connumeratur. A Joh. Friedr. Endersch. 1753)
Aktualizacja z dnia 10.03.2014 r.,w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 07.03.2014 r.,w dziale Miejscowości:
Elbląg (Wyspa Spichrzów)
Aktualizacja z dnia 05.03.2014 r.,w dziale Miejscowości:
Elbląg (Browarnictwo elbląskie)
Aktualizacja z dnia 01.03.2014 r.,w dziale Miejscowości/ Pobliskie miasta:
Aktualizacja z dnia 01.03.2014 r.,w dziale Osoby związane z Wysoczyzną Elbląską:
Dodano dnia 09.02.2014 r.,w dziale Galeria:
Dodano dnia 16.01.2014 r., w dziale Osoby związane z Elblągiem i Wysoczyzną:
Dodano dnia 14.01.2014 r., w dziale Osoby związane z Elblągiem i Wysoczyzną:
Dodano dnia 13.01.2014 r., w dziale Osoby związane z Elblągiem i Wysoczyzną:
Dodano dnia 10.01.2014 r., w dziale Osoby związane z Elblągiem i Wysoczyzną:
Aktualizacja z dnia 04.01.2014 r.,w dziale Tematy różne:
Dodano dnia 05.12.2013 r.,w dziale Tematy różne:
Aktualizacja z dnia 14.11.2013 r.,w dziale Tematy różne:
Aktualizacja z dnia 12.11.2013 r., w dziale Miejscowości:
Dodano dnia 09.11.2013 r.,w dziale Galeria:
Dodano dnia 07.11.2013 r.,w dziale Galeria:
Dodano dnia 29.10.2013 r.,w dziale Wspomnienia:
Autorka porusza m.in. temat okrucieństw popełnionych przez żołnierzy Armii Czerwonej w Prusach Wschodnich. Na podstawie relacji weteranów (zwykłych czerwonoarmistów) próbuje wyjaśnić co było przyczyną ich brutalności.
Aktualizacja z dnia 04.10.2013 r.,w dziale Polecane linki
Dodano dnia 23.09.2013 r.,w dziale Galeria:
Podziękowania Andrzejowi K. z Tolkmicka za nadesłane materiały.
Dodano dnia 10.09.2013 r., w dziale Miejscowości:
Dodano dnia 06.09.2013 r.,w dziale Wspomnienia:
Wspomnienia spisała Romualda Szynczewska
Nie byłem żołnierzem, nie walczyłem z bronią w ręku, jednak doświadczyłem okrucieństwa wojny...
-moje wspomnienia z pobytu na Prusach Wschodnich, na przymusowych robotach.
Aktualizacja z dnia 08.08.2013 r.,w dziale Miejscowości/ Pobliskie miasta:
Aktualizacja z dnia 25.07.2013 r.,w dziale Tematy różne:
Dodano dnia 07.07.2013 r.,w dziale Wspomnienia:
Karolina Banachowicz - 03.02.2010 Tolkmicko (niem. Tolkemit)
Krótka historia Tadeusza Jankowskiego, którego losy wojny rzuciły do Kadyn i Tolkmicka, gdzie pozostał.
Aktualizacja z dnia 02.05.2013 r., w dziale Tematy różne:
Aktualizacja z dnia 20.03.2013 r.,w dziale Tematy różne:
Dodano dnia 18.03.2013 r.,w dziale Wspomnienia:
Dodano dnia 17.03.2013 r.,w dziale Wspomnienia:
Irena Kubaś - Od szkoły do szkoły
(Fragmenty wspomnień z pobytu w Pomorskiej Wsi)
Aktualizacja z dnia 21.02.2013 r.,w dziale Tematy różne:
Dodano dnia 31.01.2013 r.,w dziale Miejscowości:
Aktualizacja z dnia 16.01.2013 r.,w dziale Tematy różne:
Dodano dnia 19.11.2012 r.,w dziale Miejscowości/ Pobliskie miasta:
Dodano dnia 07.11.2012 r.,w dziale Wspomnienia:
Dodano dnia 17.10.2012 r.,w dziale Miejscowości:
Dodano dnia 01.10.2012 r.,w dziale Galeria:
Dodano dnia 14.09.2012 r.,w dziale Miejscowości:
Dodano dnia 31.08.2012 r.,w dziale Tematy różne:
Dodano dnia 17.08.2012 r.,w dziale Wspomnienia:
Alfred Jan Paruszewski - Niewolnik pod żaglami
Tematy różne
Opublikowano: wtorek, 17, styczeń 2012
ntencją niniejszego artykułu jest przedstawienie w zarysie procesu wprowadzania polskich nazw miejscowych na terenie gmin powiatu Elbląskiego znajdujących się w obrębie Wysoczyzny Elbląskiej, w okresie od zakończenia II wojny światowej do początku lat 50-tych. 
Do dnia dzisiejszego bywają trudności z identyfikacją niektórych nazw. Poszczególne miejscowości miały ich nieraz po kilka. Były one używa krótko lub dłużej, a część z nich jako nieoficjalne używane są nawet i dziś. Jednym z pierwszych zadań jakie dla polskiej administracji, osadników i przesiedleńców, którzy w maju 1945 roku przybyli w okolice Elbląga, była konieczność nadania nazw polskich nowym siedliskom. "Pierwsze" nazwy były prowizoryczne, często nie mające związku z uwarunkowaniami historycznymi i położeniem topograficznym, bywały oparte na dosłownych lub nieudolnych tłumaczeniach z języka niemieckiego. Priorytet stanowiła wówczas szybka integracja z resztą kraju, a ustalone nazwy miały nawiązywać m.in. do polskiej przeszłości tych obszarów. Na Wysoczyźnie Elbląskiej było to szczególnie trudne, ponieważ tylko nieliczne z zastanych nazw niemieckich posiadało polskie odpowiedniki...[Więcej]
Miejscowości 
Opublikowano: poniedziałek, 16, styczeń 2012
ogdaniec (Dühringshof) to duża wieś gminna położona w woj. lubuskim, w powiecie gorzowskim ... Jednak nie o tym Bogdańcu będzie tutaj mowa, ale o oddalonej ok.370 km, niewielkiej osadzie położonej na Wysoczyźnie Elbląskiej, 13 km na północ od Elbląga, pomiędzy Nadbrzeżem a Suchaczem. Niemiecka nazwa tego miejsca Hohenhaff, w pełni oddaje jego niezwykłe usytuowanie, skąd rozciąga się daleki widok na Zalew i Mierzeję Wiślaną. Po 1945 roku zastaną nazwę zmieniono na polskie " Wysoka" ...[Więcej]
Miejscowości 
Opublikowano: środa, 18, styczeń 2012
azwa lasu i rejonu - Las Ceglany (Ziegelwald) - związana jest z najstarszą gałęzią gospodarki Elbląga; produkcją ceramiki użytkowej, czyli cegieł, dachówek itd. Istnieje znacznie starsze określenie tej okolicy Wogenap* (Jagodowa Rzeka) - zanim te ziemie podbili Krzyżacy, była to nazwa tzw. "małej ziemi" (teruli) pruskiego plemienia Pogezanów. Nigdy nie przyjął się niemiecki odpowiednik tej staropruskiej nazwy - Beerenfluß, ani powojenny - Gliniczki. Do końca wojny trzynastoletniej teren ten stanowił tzw. feldmark czyli pole graniczne pomiędzy ziemiami Zakonu a pryncypium miasta Elbląga.
W 1912 roku, w miejscu zwanym dziś Rangóry, wzniesiono ze środków miasta Elbląga (za kwotę 15 305 marek) mały budynek sanatoryjny, który otrzymał miano Walderholungsstätte Ziegelwald (Miejsce Wypoczynku Leśnego w Ceglanym Lesie). W dniu 6 lipca 1912 roku dokonano jego otwarcia...
Kamionek Mały, Jagodno Małe, Jagodno Wielkie i Zawiszyn, to miejscowości, które już nie istnieją ...[Więcej]
Tematy różne 
Opublikowano: piątek, 10, luty 2012
niniejszym artykule jest mowa o mało znanym epizodzie z wykorzystaniem flotylli czajek kozackich na Zalewie Wiślanym przeciw Szwedom w 1635 r. [Więcej]
Osoby związane z Wysoczyzną
Opublikowano: środa, 18, styczeń 2012
ochodzący z Tolkmicka Piotr Turnow / Peter Turnau (*ok. 1390 r. w Tolkmicku, †11.06. 1425 r. w Spirze /Speyer) był przesłuchiwany przed trybunałem inkwizycyjnym a protokoły z tych przesłuchań są jedynym źródłem informacji o jego życiu. Nic nie wiadomo o jego życiu w rodzinnym Tolkmicku, jego pochodzeniu społecznym i rodzinie. Jednak musiał urodzić się w dość bogatej rodzinie skoro było go stać na studia [w Pradze i Bolonii] oraz dalekie podróże. W 1411 wyruszył z miasta rodzinnego do Zittau... [Więcej]
Tematy różne 
Opublikowano: czwartek, 01, marzec 2012
o zwycięstwie nad Niemcami i przejęciu władzy administracyjnej w tej części „Nowej Polski”, w powiecie elbląskim ustanowiono gminy: Jegłownik, Tolkmicko, Łęcze, Milejwo, Nowakowo, Pomorska Wieś, oraz gminę miejską Elbląg (w 1948 r. wydzielona z ram powiatu). Wchodzący w obręb powiatu obszar Tolkmicka i okolic został podzielony na dwie jednostki administracyjne: gminę grodzką (obszar miasta Tolkmicka) oraz na gminę wiejską Tolkmicko-wieś (bez samego miasta, w skład gminy wchodziła m.in. gromada Łysica, ob. m. Krynica Morska). Powiat elbląski (dane z 01.07.1951) posiadał administracyjnie: miasto Tolkmicko, 9 gmin wiejskich, 76 gromad oraz 168 miejscowości. W 1954 roku, czterostopniowy podział administracyjny (województwo, powiat, gmina, gromada) zastapiono trzystopniowym (województwo, powiat, gromada) - ustawa z 25 września 1954r. Podczas tej reformy administracyjnej wprowadzono (obok miast i gromad) w miejsce dotychczasowych gmin, nowej kategorii jednostek administracyjnych jakimi były osiedla (odpowiednik radzieckich посёлков городского типа, czyli w tłumaczeniu „osiedli typu miejskiego”)... [Więcej]
Tematy różne 
Opublikowano: wtorek, 21, luty 2012
początkiem XIII wieku dojrzewała w Rzymie myśl chrystianizacji wciąż jeszcze pogańskich Prus. Bulla Innocentego III z 26 października 1206 roku, wzywała polski kler do poparcia działań misyjnych opata łeknieńskiego Boguchwała - Godfryda oznajmiając jednocześnie, że owemu opatowi dał papież zezwolenie na głoszenie wiary chrześcijańskiej. Po nim misyjną ekipą cystersów wielkopolskich w chrystianizacji Pomezanii kierował mnich Filip. W 1209 roku do misji dołączył także mnich cysterski Chrystian. W 1216 roku ów Christian, uzyskał od papieża Innocentego III sakrę biskupią na biskupstwo pruskie, które bezpośrednio podlegało papieżowi. W związku z podjętą w roku 1217 krucjatą do Ziemi Świętej nowy papież Honoriusz III nawoływał do wyprawy krzyżowej przeciw Prusom... [Więcej]
Tematy różne 
Opublikowano: sobota, 10, marzec 2012
chwała wydana przez GOKO ZSRR z 20 lutego 1945 roku zawierała polecenie przekazania administracji polskiej wszystkich obiektów przemysłowych ze sprzętem i zapasami - wyraźnie określała jakie urządzenia i maszyny podlegają wywozowi do Związku Radzieckiego. 
Zaraz po zdobyciu Elbląga do miasta przybyli wysokiej rangi specjaliści do spraw gospodarczych, byli to: gen. G.Iwanowski, mjr Jelisiejew oraz płk Jakowlew. Posiadali oni upoważnienie GOKO ZSRR do działań na terenie Elbląga. Przygotowali kompleksowy demontaż miasta i pobliskich powiatów, dysponowali także kilkudziesięcioma specjalistami, głównie inżynierami... [Więcej]
Tematy różne 
Opublikowano: poniedziałek, 27, luty 2012
ewnego razu wertując strony internetowe o tematyce batalistycznej natrafiłem na informację, że w naszym rejonie (gm.Tolkmicko i Milejewo), na krótko przed rozpoczęciem II wojny światowej, stacjonowała niemiecka jednostka saperska Pionier-Bataillon 42... [Więcej]
Tematy różne
Opublikowano: sobota, 10, marzec 2012
awniej Zalew Wiślany zwano Zatoką Świeżą (Vrische Hab, Frisches Haff), zapewne dlatego, że dzięki mierzei, odcinającej go od słonowodnego Bałtyku, miał wodę prawie rzeczną, "słodką", "świeżą". W dniu 15 września 1463 r., w rejonie dzisiejszego Suchacza i Kamionka Wielkiego, stoczono na nim największą bitwę morską w tzw. wojnie trzynastoletniej (1454—1466 r.). 
Połączone floty kaperskie Gdańska i Elbląga rozgromiły flotę krzyżacką, co niewątpliwie zdecydowało o ostatecznym zwycięstwie strony polskiej w tej wojnie... [Więcej]
Tematy różne 
Opublikowano: czwartek, 17, maj 2012
czasie II wojny światowej w Hopehill - Reimannsfelde (obecnie Nadbrzeże) znajdował się podobóz Außenstelle Hopehill , hitlerowskiego obozu koncentracyjnego KL Stutthof. Powstał on 29 maja 1942 roku. W jego granicach znajdowały się dwie cegielnie, Hopehill i Reimannsfelde, w których pracowało ok. 300, a przez cały okres funkcjonowania przeszło przezeń ponad 500 więźniów. 
Podobóz zlikwidowano 20 stycznia 1945 roku. Pozostałych przy życiu więźniów przetransportowano samochodami do Stutthofu, skąd 25 stycznia wyruszyli w kierunku Lęborka - tzw. "Marsz Śmierci". Warunki mieszkalne w obozie, rodzaj wykonywanej pracy i brutalny nadzór, kwalifikowały tę filię do najgorszych obozów zewnętrznych KL Stutthof. Więźniów, którzy tutaj stracili życie upamiętnia pomnik znajdujący się przy drodze wojewódzkiej nr 503. Co roku w kwietniu, przy pomniku, organizowane są uroczystości w ramach Ogólnopolskiego Zlotu Pamięci Narodowej... [Więcej]
Ilse von Behren – Fragmenty wspomnień „Auf den Spuren meiner Kindheit - eine Reise nach Ostpreussen" („Idąc śladami mojego dzieciństwa - podróż do Prus Wschodnich”). Autorka udaje się w sentymentalną podróż do miejsc swojego dzieciństwa na Frische Nehrung (Mierzeja Wiślana), którą odbyła w 1984 roku wraz z ojcem Ottonem Modersitzkim, ciotką Käthe, Gerhardem (?) oraz bratową Anitą. Ilse nie pamiętała zbyt wiele z dzieciństwa na Mierzei, miała zaledwie pięć lat, gdy opuszczała rodziny dom.
Obszerne wspomnienia elbląskiego pioniera - lekarza dotyczące pierwszych lat powojennej historii Elbląga.
Artykuł pochodzi w całości z serwisu kwartalnika kulturalnego „TygiEL” http://www.tygiel.eu
"Nie byłem żołnierzem, nie walczyłem z bronią w ręku, jednak doświadczyłem okrucieństwa wojny...
-moje wspomnienia z pobytu na Prusach Wschodnich, na przymusowych robotach".
Wspomnienia spisała Romualda Szynczewska.
Dziękuję za możliwość opublikowania wspomnień na historia-wyzynaelblaska.pl
A. Chlebicka - Jeż - „Galicjoki"
A.Chlebicka-Jeż, Galicjoki , Wydawnictwo URAN, Elbląg 2003.
Alfred Jan Paruszewski, Niewolnik pod żaglami, Wspomnienia z pracy przymusowej na Zalewie Wiślanym (Tolkmicko, Elbląg, Piława, Królewiec) marzec 1943 – kwiecień 1945, Wydawnictwo URAN, Elbląg 2011.
Edward Suski - „Zawsze pod wiatr"
Edward Suski, Zawsze pod wiatr, Wspomnienia, Wydawnictwo URAN, Elbląg 2011.
Irena Kubaś - „Od szkoły do szkoły"
(Fragmenty wspomnień z pobytu w Pomorskiej Wsi)
Irena Kubaś, Od szkoły do szkoły, [w:]... ocalić od zapomnienia, Półwiecze Elbląga (1945-1995) w pamiętnikach, notatkach i materiałach wspomnieniowych ludzi Elbląga, Urząd Miejski w Elblągu, Elbląg 1997, s. 206-209.
Józef Murzynowski - „Ruiny i ludzie. Czasy wojny"
(Wybrane fragmenty relacji z pobytu w obozie pracy w Elblągu)
Józef Murzynowski, Ruiny i ludzie. Czasy wojny,[w:] Ryszard Tomczyk, ... ocalić od zapomnienia, Półwiecze Elbląga (1945-1995) w pamiętnikach, notatkach i materiałach wspomnieniowych ludzi Elbląga, Elbląg 1997, s. 42-52.
Karolina Banachowicz - „03.02.2010 Tolkmicko (niem. Tolkemit)"; czyli „Dziadek Tadek. Niezwykła historia zwykłego człowieka"
Tekst pochodzi w całości z blogu Karoliny Banachowicz bylismystad.blogspot.com . Jest to tylko tekstowy fragment większego projektu multimedialnego pt. „Byliśmy stąd - projekt artystyczny". Zawiera wspomnienia Tadeusza Jankowskiego, którego losy wojny rzuciły do Kadyn i Tolkmicka. Dziękuję autorce za zgodę na wykorzystanie tekstu na mojej stronie.
Autorka porusza m.in. temat okrucieństw popełnionych przez żołnierzy Armii Czerwonej w Prusach Wschodnich. Na podstawie relacji weteranów (zwykłych czerwonoarmistów) próbuje wyjaśnić co było przyczyną ich brutalności.
Wydane w polskim przekładzie pt. "Gdańskie wspomnienia młodości". Cytowane fragmenty pamiętnika przenoszą czytelnika do Sztutowa (Stutthof) z końca XVIII wieku.
Aleksander Ekielski - „Wspomnienia z podróży z Elbląga do Awinionu, odbytej w roku 1831. (Urywek z pamiętnika)" kapitana artylerii Aleksandra Ekielskiego (*1806, †1858) uczestnika powstania listopadowego, który po jego upadku był internowany przez pięć tygodni na terytorium zaboru pruskiego, w Elblągu bądź jego okolicach. Mieszkał w Bielniku i Dąbrowie. Relacja z pobytu w Malborku.
Stanisław hrabia Tarnowski (*1837, †1917), przed laty uczestnik powstania styczniowego i więzień polityczny a potem jeden z przywódców konserwatystów galicyjskich („stańczyków"), odbył latem 1881 roku wakacyjną podróż na Pomorze Gdańskie. Powiśle i Warmię - czyli, jak sam to określił w swej relacji - do Prus Królewskich.
