Czechowo - Historia Wysoczyzny Elbląskiej

Przejdź do treści




ieś Czechowo (Böhmischgut, Böhmischguth, Böhmichsgut) została założona około 1300 roku z nadania mistrza krajowego Prus (w latach 1299-1300) Ludwika von Schüpf (Schippe) dla czterech lokatorów: Reinharda von Breslau (z Wrocławia), Arnolda, Heinricha i Gerharda. Otrzymali oni 13 włók ziemi. Nazwa wsi wywodzi się prawdopodobnie od osadników z Czech (Böhmen - Czechy). Pomiary uczynione kilkadziesiąt lat później wykazały, że wieś użytkuje w rzeczywistości 18 włók, więc o 5 włók więcej jak mówił przywilej. W dniu 8 marca 1347 roku komtur elbląski (w latach 1344-1348) Aleksander von Körner (Kornre, Knorre) wystawił w Pasłęku odnowiony przywilej dla Czechowa na 18 włók ziemi – wieś wykupiła od Zakonu dodatkowe włóki. Za każdą z 18 włók ustalono podatek roczny w wysokości 18 skojców. Poza tym płacono jeszcze daninę w zbożu - tzw. płużne (Pflugkorn). Czterech lokatorów sprawowało we wsi sądownictwo niższe oraz przypadała im jedna trzecia wpływów z kar z sądownictwa wyższego. Świadkami odnowienia przywileju dla Czechowa (wówczas Bemischgut), w obecności komtura elbląskiego, byli: mistrz leśniczy Otto von Oppin (Opyn) z Elbląga (w następnym roku miał siedzibę w Młynarach), komtur domowy z Elbląga Heinrich Underberg, wójt z Morąga Eckhard von Rannis (Gerhard v. Ranys?), szpitalnik – Provisor Konrad von Kottwitz z Pasłęka oraz Eckenbrecht von Voigtsberg kompan z Elbląga (Kompan - wysoka funkcja doradcza).

Później wieś Böhmischgut miała dwie wolne od podatku włóki sołtysie. Czynsz z 16 włók wynosił wówczas po 18 korców pszenicy i 18 korców jęczmienia. Wieś miała nieurodzajne grunty, więc była biedna i taki czynsz był dla chłopów wielkim obciążeniem. W czasach polskich (1466-1772) Czechowo podlegało urzędowi sędziego ziemskiego (Landrichteramt) w Elblągu. Czynsz był nieco niższy, gdyż płacono do Elbląga 12 korców pszenicy i 18 korców jęczmienia.

Na początku XIX wieku zaczęto doceniać walory i piękno krajobrazu wokół Czechowa. Ponieważ leży na południowym skraju Wysoczyzny Elbląskiej rozciąga się stąd malowniczy widok na dawny Oberland ("górny kraj"). Niegdyś wiodąca stąd do Przezmarku (Preußisch Mark) wąska i stroma dróżka biegła przez romantyczne tereny. Wielu elblążan odwiedzało wówczas te okolice. Szczególną uwagę zwracało znajdujące się obok dróżki wzniesienie z pięknym widokiem. Szeroki i daleki widok”, jak napisał w 1820 roku pewien wędrowiec, rozwesela serca i pozwala rozkoszować się tym, czego tutejsi wieśniacy nie czują, orając w pocie czoła nieurodzajną glebę. Wieża kościoła w Przezmarku wydaje się być bardzo blisko a wzrok sięga jeszcze dalej, aż do zamku krzyżackiego w Malborku.

W 1832 roku przeprowadzono w Böhmischgut tzw. separację gruntów. Wieś miała wówczas 18 włók i 6 mórg ziemi, z czego 6 ½ morgi stanowiły łąki nad jeziorem Druzno. We wsi znajdowało się sześć zagród chłopskich, siedem domów zagrodników i dwie karczmy, z których jedna leżała przy drodze do Przezmarku, zaś druga przy drodze do Młynar (Mühlhausen).

Na początku czasów pruskich (po 1772) Czechowo posiadało własną szkołę. Wspomniana jest w 1786 roku, jednak w 1803 roku została ona zamknięta i wieś została bez szkoły. Od 1818 roku tutejsze dzieci uczęszczały do szkoły w Przezmarku.

Z dniem 1 stycznia 1874 roku wszedł w życie nowy podział terytorialny  terenów ówczesnego Królestwa Prus. Zgodnie z tym podziałem Böhmischgut, wraz z innymi gminami wiejskimi (tzw. Landgemeinden: Bartkamm, Kämmersdorf, Meislatein, Neuendorfhöhe, Plohnen, Preußisch Mark, Serpin, Wöklitz) wchodziło w skład tzw. okręgu urzędowego Amtsbezirk Preußisch Mark 1.

W latach 1910 – 1912 zbudowano drogę bitą z Krzewiny (Kupferstrauch) do Czechowa.

W 1905 roku wieś zamieszkiwało 152 mieszkańców.  Około 1925 roku Böhmischgut posiadał 312 ha i 158 mieszkańców.

             

Dzisiejszą nazwę Czechowo wieś otrzymała na mocy Rozporządzenia Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 lutego 1948 roku (M.P. 1948 nr 14 poz. 55.).


Źródło:

E.G. Kerstan, Die Geschichte des Landkreises Elbing, Elbląg 1925, s.149-150.

M.P. 1948 nr 14 poz. 55.
http://gov.genealogy.net [dostęp: 13.11.2017]

Wróć do spisu treści